ساماندهی منظر شهری با تاکید بر بهبود تصویر ذهنی شهروندان(نمونه موردی: چهارراه میدان گرگان)

چکیده منظر فضاهای عمومی شهری نقش اساسی در توسعه کیفی و کمی فضاهای عمومی شهرها دارد. شهر های برخوردار منظر شهری مطلوب قادرند تا با ارتقای سلیقه هنری شهروندان موجبات ارتقای تصویر ذهنی جامعه را از محیط شهری پدید آورند. با تاملی در عکس العمل های توام با آرامش مردم به هنگام باز دید از منظر بافت های تاریخی موجود در شهرهای مختلف کشورمان و مقایسه آن با رفتارهای پرخاش گرایانه در داخل خیابان ها و محلات اغلب با مناظر مشابه در شهرهای مختلف می توان به میزان اهمیت و اثرگذاری مقوله منظر در جسم و روح انسان ها و در نتیجه تصویر ذهنی شهروندان از شهرهاپی برد. چهارراه میدان شهر گرگان در نزدیکی مرکز شهر و در اتصال با اصلی ترین میدان شهر (میدان شهرداری) و در دل بافت تاریخی شهر قرار گرفته که، بناهای با ارزش تاریخی در اطراف آن وجود دارد. آنچه که در چهره این چهارراه مشخص است عمر طولانی آن است، در واقع این چهارراه در هسته مرکزی شهر و از همان اولین دوره های شکل گیری شهر شکل گرفته است،که در طی این مدت مدید ساخت و ساز های فراوانی را به خود دیده است. نبود برنامه جامع و مشخص منظر شهری سبب شکل گیری منظر نامطلوبی در این چهارراه شده است. به نظر می رسد منظر چهارراه میدان شهر گرگان نه تنها در جهت ارتقا تصویر ذهنی شهروندان عمل نمی کند، بلکه تصویر ذهنی نامطلوبی نیز در ذهن آنها ایجاد کرده است. از این رو هدف پژوهش حاضر این است که، مفهوم تصویر ذهنی و منظر شهری و رابطه بین این دو را تبیین کند، در واقع از یک طرف مفهوم منظر شهری به صورت عملیاتی در قالب بعد های کالبدی، کارکردی و معنایی ، اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و اکولوژیکی و مولفه های هریک که با توجه به موضوع پژوهش تعریف می شود و از طرف دیگر کیفیت های مطلوب آن ها در رابطه با بهبود تصویر ذهنی مردم بیان می شود. از این سو جهت رسیدن به منظر مطلوب در راستای بهبود تصویر ذهنی شهروندان در گرگان، با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی این پژوهش پی گرفته می شود و بعد از آن به شناخت محدوده مورد مطالعه (با استفاده از روش های میدانی)پرداخته شده است. در نهایت این تحقیق با شناخت منظر شهر گرگان در سه سطح کلان، میانی و خرد به ارایه راهنمای طراحی در سطح کلان و طراحی منظر شهری در سطوح میانی و خرد پرداخته شده، که این تحقیقات با توجه به پایگاه نظری این طور نمایان می کند که مطلوبیت منظر شهری در ابعاد مختلف و هماهنگی آن با ویژگی های فرهنگی، اجتماعی، طبیعی و... شهر که در نتیجه عملکرد متناسب و هماهنگ لایه های مختلف تشکیل دهنده شهر میسر می شود، با تاثیرگذاری بر روحیات و رفتارهای شهروندان، سبب شکل گیری تصویر ذهنی خوب و زمینه های ایجاد آرامش روحی و نزدیک شدن به شهر مطلوب را فراهم می آورد.